Terugblik

Naar een ander continent gaan om iets nieuws te leren is best een goed idee. En een uitdaging. Voor mij in ieder geval wel. Ik ben een hopeloze leerling. Ho-pe-loos. Niet omdat ik niet wil leren, maar omdat ik als ik bedacht heb dat ik iets wil kunnen of weten dat dan ook DIRECT wil kunnen of weten. En GOED ook. Na jaren van zelfonderzoek weet ik dat mijn leerproces altijd vergezeld gaat van de metgezellen Perfectionisme en Ongeduld. Maar omdat ik dat van mezelf wel weet, had ik me daar in ieder geval op voorbereid. Want ik weet dat in mijn proces van leren altijd dat ene moment van doorbraak is; op het moment dat ik het eigenlijk wil opgeven, mijn frustratie het hoogtepunt heeft bereikt, is daar opeens het kwartje dat valt. En dan kan of weet ik het. En kan ik weer ontspannen.
Zo gaat dat altijd. Behalve deze keer. Bij de tango.
Als danseres in salsa en bachata heb ik al jaren geleden mijn weg gevonden. Dus ja, ik wist dat ik over een hele drempel moest om vanaf 0 (of ok, voor mijn gevoel, vanaf -10) te moeten beginnen om ook maar enig gevoel voor deze nieuwe dans te krijgen. Daar had ik me op voorbereid.

Omdat Perfectionisme en Ongeduld hun vriendelijkere keerzijden hebben, namelijk Doorzettingsvermogen en Koppigheid, zal ik eerst even de dingen opnoemen waar ik achteraf gezien best trots op ben, voor ik overga naar de tango. Al die dingen die ik voor mijn eigen gevoel overwonnen heb in die queste om de tango te leren. Want we kunnen zeggen dat ik misschien een tikkeltje blue dat vliegtuig ben ingestapt om de tango te leren, in iets wat zover af stond van alles wat ik kende.
Achteraf gezien.
Daarom vind ik het best een prestatie van mezelf, toen ik daar al galopperend over de pampa's ging op een heel groot paard, vergezeld door een gaucho, terwijl ik eigenlijk helemaal nooit paard heb gereden (die ene rit op de shetlandpony daargelaten, toen ik 6 was). En vind ik het ook best knap dat ik een supergave raft in de bergrivieren in Patagonië heb overleefd (en het stiekem echt nog wel een keer wil doen!). Ik was opgelucht op het moment dat ik eindelijk de stad snapte in zijn ruimte en tijd en ik na enkele dagen (ok, twee weken) moeiteloos dat ene restaurantje vond in die ene straat in die ene wijk in deze miljoenenstad. En trots op mezelf dat ik niet gespannen meer was als ik de metro instapte, gespannen om verdrukt te worden, in het spitsuur, in de menigte, in een bloedhitte. En dat ik een bus kon nemen die mij zo ongeveer op de plek afzette waar ik wilde komen. En echt trots was ik op de momenten dat ik erachter kwam dat maar één keer opgelicht te worden door een taxichauffeur best een hele prestatie is als alleenreizend, blond, blauwogig, overduidelijk niet-Argentijns meisje. Die ene keer was voor mij genoeg om de Koppigheid los te laten en mezelf de kneepjes van het vak te leren hoe taxichauffeurs duidelijk te maken dat ik écht niet opgelicht meer kon worden. Ik kende hun trucjes wel. Of die keer dat ik de discussie won met de busreizenorganisatie en ik het geld van mijn dure tickets terug kreeg (omdat net die dag Buenos Aires had besloten in een openbaar vervoers chaos te belanden). Een discussie die ik won in een taal die ik niet sprak (Doorzettingsvermogen; en voor mijn collega's; lang leve de totale communicatie!). Na een tijdje; toen ik niet meer gewapend met een heuptas, zware camera om de nek, fles water, pepperspray, steekmes, stratenkaart, metrokaart, voor de zekerheid nog een stratenkaart en moneybelt de straat overging, en ik met een luchtig jurkje en piepklein handtasje doelgericht naar mijn plaats van bestemming liep, werd ik aangesproken door 'toeristen' om de weg te vragen en Argentijnen die zich excuseerden, omdat ze dachten dat ik er WOONDE. Die momenten deden me grijnzen.
Alleenreizen was een voor mij gestelde uitdaging, en dat is zo'n ding dat me eigenlijk hartstikke is meegevallen. Natuurlijk waren er momenten dat ik het fijn had gevonden een reisgenoot te hebben, die misschien sneller doorhad hoe het verdorie toch weer kwam dat ik wéér niet op de juiste kruising uit was gekomen. Of iemand die naast me stond toen ik zwoegend op de mountainbike de bergtop in Patagonië bereikte en er een onwaarschijnlijk mooi uitzicht tevoorschijn kwam. Maar over het algemeen vond ik het alleen reizen een heerlijkheid.
Toch bleek dat een alleenreizend, blond, blauw-ogig, overduidelijk niet-argentijns meisje, best een zeldzaamheid was in Zuid-Amerika. Westerse jongedames genoeg in deze miljoenen-toeristenstad, maar dan samen met een man of een vriendin, of zelfs in een groepje. In de expatwijken, de moderne terras-nachtclub-studentenhuiswijken. En niet in de gedeeltes en regionen van de stad waar ik vertoefde. Geen backpackfeestjes voor mij. Alleenreizende jongens; ja. Alleenreizende meiden; nee. Als er een ranking bestond van stoerheid onder reizigers, dan stond de alleenreizende jongedame met stip op 1, zo werd mij verteld. En daar ben ik dan wel heel erg trots op.
Was ik bang dat mijn queste in Buenos Aires me in een uitzonderingspositie zou plaatsen onder mede-hostelgenoten, dan alleen maar in positieve zin. Het kwam regelmatig voor dat ik me 's nachts of 's ochtends met een slaperig hoofd (en op pijnlijke voeten) naar de badkamer sleepte, om aangesproken te worden door een nieuwe, wildvreemde hostelgenoot; 'ben jij het meisje dat tango danst?'. Ze vroegen me het hemd van het lijf over mijn ervaringen en op momenten dat zij met zijn allen naar een nachtclub gingen en ik mijn dansschoenen en zwierjurk aantrok, zwaaiden ze me vol vrolijkheid uit (of besloten op het laatste moment om mij te volgen).
In plaats van dat alleen reizen eenzaamheid met zich meebracht, bracht het me juist contacten. Het feit dat ik niet vastgeklit zat aan een man, of een vriendin, of me in een groep meiden bevond, maakte wel dat ik veel toegankelijker was voor contacten. Bijzondere contacten. De Zweedse Amerikaan, inwoner van Buenos Aires, die me aansprak in mijn favoriete Starbucks, die per toeval net als ik een verslaafd salsa- en zoekend tangodanser bleek te zijn, die me meenam naar leuke salsafeesten en met wie ik voor het eerst van mijn leven oesters heb gegeten (in een ultrachique oesterbar, ook dat nog!). De charismatische Ier Mr. O'Connor, die me meenam in zijn verhalen over zijn gecreerde leven op 3 continenten en die me de lekkerste empanadas liet eten van Buenos Aires (roquefort empanadas, één van de eerste dingen die ik weer ga eten als ik het vliegtuig uitstap!). En als laatste, maar zeker niet de minste, El Cantor. Ik heb de hand van deze tanguero gepakt, de zanger wiens stem mij diep raakte, en hij bracht mij verder San Telmo in. De wijk waar ik al talloze malen doorgelopen was; de keitjes in de straten, de oude, romantische panden en elke keer weer flarden tangomuziek die de straten doorzweefden. Maar hij liet mij een nieuwe dimensie zien van deze authentieke tangowijk, waar de tanguero’s nog leven voor en van de tango. Hoe de tango niet alleen een prachtige vorm van muziek en dans is, maar hoe deze zit geworteld in een geschiedenis die iedere Argentijn met zich meedraagt. Ook hoorde ik uit zijn mond het verhaal over verschrikkelijke dictatuur, een 'vuile' oorlog, 30.000 verdwenen mannen (en de moeders, zussen en echtgenotes die nog steeds, al 30 jaar, voor het Casa Rosada staan in een protest), deflatie van de Argentijnse peso en nog meer indrukwekkende dingen. Om het uit zijn mond te horen, terwijl zijn ogen ondanks alle moeilijkheden stralen van geluk, dat is even een moment om heel klein te worden. Wat ik dan ook deed. Ik leerde de man achter de stem kennen. Het is dan ook erg fijn om hem weer te zien, niet meer rusteloos en met heimwee op mijn bank, maar daar waar hij hoort; op het podium en binnen zijn geliefde straten.

En dat allemaal in vier weken. Geen wonder dat ik compleet gedesillusioneerd terugkwam.

Maar ja, genoeg opgehemeld. Nu over naar het minder fraaie gedeelte. De tango. Nu een jaar later grijns ik als docenten uit Parijs, Chili en Amsterdam me bedanken voor een heerlijke dans en dan aangeven dat ik vast al JAREN moet dansen. Waarop ik dan bijzonder trots kan antwoorden dat het echte antwoord 'nog maar 1 jaar' bevat. Nu weet ik dat de tango veel vraagt en alle voorwaarden aanwezig moeten zijn om zo'n heerlijke dans te kunnen dansen. Ben ik gestresst, moe, heb ik hoofdpijn of last van een pijntje links of rechts, dan verander ik in een hopeloze klungel op de tangovloer. En dan kan ik maar beter stoppen en vrolijk overgaan naar een salsavloer. Maar dat weet ik nu. Een jaar geleden nog niet.

Maar de Argentijnse tango was een droom van mij, ontstaan uit het horen van krakende muziek uit de jaren ’20 van de vorige eeuw en een man en een vrouw die daarop bewogen in wat voor mij een perfecte eenheid leek. Met ingetogen passie, weemoed, wanhoop en woede verwoordden zij in hun dans wat ik voelde. Vanaf dat moment wil ik zo kunnen dansen. En toen kwam ik erachter dat het imago van de Argentijnse tango in mijn landje en mijn stadje niet al te best is. In Amsterdam is gelukkig wel heel wat te vinden, maar daar kom ik maar zelden (lees; niet iedere week), omdat mijn stad op ruim twee uur rijden ligt. In mijn stadje dansen over het algemeen meneren en mevrouwen in de seniorleeftijd, waarbij de helft geen enkel gevoel voor de muziek heeft. Zo sensueel en prachtig als de Argentijnse tango is, zo suf en dof wordt het dan. Er was maar één ding dat ik kon doen en dat is door af te reizen naar het land en de stad die tango ademt en leeft. Dus ik begon met lessen. Vol goede moed. En toen kwam ik van een hele koude kermis thuis.

De docenten die me keer op keer op keer op keer de zelfde basispassen lieten doen, om me de tientallen nuances te leren om mijn lichaam in balans te houden in de prachtige passen van de tango. Dag na dag. Geen enkele verandering. Streng, hard, ze dreven me tot het uiterste. Met name het kleine, 70-jarige dametje dat me drilde, zoals een sergeant in het leger niet zou misstaan. Om me na de les een lieve kus op de wang te geven en te zeggen dat ik een fantastische danseres zou worden. Dat maakte me woedend. Want in het echte dansen lukte het me niet. Totaal niet. Ik bezocht milonga's en keek met open mond naar de kings and queens van de tango, die midden in de nacht binnenkwamen om de dansvloer te domineren, terwijl enkele stuntelende dansers (ondergetekende) de vloer afvluchtten om hen de ruimte te geven. Alleen maar door naar hen te kijken genoot ik met volle teugen. Maar ik kwam in de verste verte niet in hun buurt. Dus hoe konden de docenten dat nou zeggen?
Ik vluchtte in datgene wat voor mij vertrouwd was en nooit mis kon gaan; de salsa.

Op de valreep, op een dansvloer van wel 100 jaar oud, waar mannen nog in driedelig pak lopen (zelfs in 40 graden hitte) en de vrouwen hun mooiste jurken aantrekken, er een strenge etiquette heerst op de milonga's, terwijl El Cantor en zijn orquesta tipica de Libertango brachten van de Argentijnse componist en bandoneonspeler Astor Pizzolla; de violisten en bandoneons die dromerig beginnen, waarnaar de contrabas en de cello het ritme strak aangeven, waarbij de klanken pulseren en opzwepen, om de piano ruimte te geven weg te zweven; daar beleefde ik mijn eerste echte tango. Gefrustreerd, omdat ik nadacht, nadacht over alle technieken die de docenten me hadden geleerd; het lukte me niet! Mijn lijf stond strak van de spanning en mijn knieën bibberden van nervositeit. De tranen stonden in mijn ogen en toen was daar een jonge man die op me neerkeek en de woorden uitsprak; ‘ontspan, je bent een goede danseres’. Zijn blik was liefdevol en warm, en daardoor kon ik glimlachen, terwijl een traan over mijn wang omlaag kriebelde. Ik haalde diep adem, sloot mijn ogen, leunde tegen hem aan, terwijl zijn arm zich stevig om mijn middel sloeg. Mijn linkerhand voelde zijn spieren in zijn schouder, mijn voorhoofd nestelde zich in zijn wang. Toen voelde ik daar de eerste impuls; de impuls om naar achteren te stappen. En ik danste, met deze danser die het ritme volgt door zijn vingers op mijn arm te bewegen, waardoor ik in het ritme viel. Mijn tenen slepen over de grond, waarnaar mijn tien centimeter hoge hakken zich op de grond zetten om te landen in die beweging die hij me aangeeft. Mijn linkerbeen omsluit de zijne omdat hij dat wil. Mijn gedachten stoppen. Er is geen verleden en geen toekomst. Iedere vezel in mijn lichaam voelt de muziek en het ritme van zijn hart wordt die van mij. Ik ben even niemand en ik ben even totaal mezelf. Een moment van ultiem geluk.